Die middeljare is eintlik ‘n verskriklike fase in ‘n mens se lewe waarop niemand ons voorberei het nie. Dat daar ‘n tyd gaan kom wat jy bewus is van verganklikheid, en tog ook bestekopname moet doen. Van dit wat was, dit waarop jy gehoop het en dit wat jy besef wat nog wag.
Party mense glip gemaklik daardeur, soos die gewone menopause ook. Daaroor is gelukkig so baie geskryf en dokters weet ook hoe om die fisieke en emosionele simptome te behandel om dit makliker te maak.
Vandat ek ‘n kind is, hoor ek dat hiérdie fase sal verbygaan en dan sal alles makliker wees. Tydens skooljare, studies, swangerskap, babas, kleuters, regdeur totdat die kinders volwassenes is hoor ‘n mens dieselfde, dat dit ‘n fase van verbygaande aard is en dat dinge dán beter sal word. Teen daardie tyd is ‘n mens in jou menopause en alhoewel dit voel of dit die één fase is wat nooit verbygaan nie, besef mens tog op ‘n dag dat die nare besigheid verby is.
My groot ontnugtering was toe ek besef het daar is meer fases, wat doodgeswyg word. Die stil fases, asof dit skandelik is om ouer te wees. Daar word dikwels van die ‘ou mensies‘ in die derde persoon gepraat in hospitale en aftreeoorde, asof hulle nie meer daar is nie.
Act your age. Ja? Sekerlik verskil elke mens, maar glo my, elke mens doen maar waarvoor hy lus is en krag het, en dikwels besef ouer mense dat hulle hulle nie meer so hoef te bekommer oor wat ander sou dink as hulle dit of dat doen nie. C.S. Lewis het gesê: Some day you will be old enough to start reading fairy tales again. Los mense uit, dat hulle doen soos hulle wil.
Daar is iets onrusbarends wat ook in hierdie fase gebeur. Na aftrede, word mense skielik gekonfronteer met dinge wat nie voorheen deel van hulle dag was nie. Skielik is getroude pare se roetine totaal anders, hulle is op mekaar aangewese. Hulle dag word anders ingedeel, hulle bring noodwendig meer tyd in mekaar se geselskap deur. Daar is meer tyd om te dink, dikwels minder om te doen. Rolle verander dramaties.
Vandag het ek gehoor dat een van my vriende uit my jong jare in Desember oorlede is en ‘n skoolvriendin verlede week. Die dood raak ons metgesel, ons ouers en dié van ons vriende sterf een vir een. Omdat ons self ouer is, weet ons ook van die jonger mense wat sterf. Feit is dat verganklikheid ‘n werklikheid word waarvan mens bewus is. Intens bewus is. Jy kan dit as ‘n feit van die lewe afmaak, jy kan jou kop wegdraai daarvan as jy wil, tog veroorsaak dit verskillende emosies wanneer mens so met verganklikheid gekonfronteer word. Mense begin hulle geloof bevraagteken, sosiale media maak dit gelukkig maklik om gesprekke hieroor te hê. Mense praat ook baie meer geredelik daaroor as voorheen.
‘n Baie ongemaklike gevolg van hierdie tydperk in ‘n mens se lewe is dat mense ook nadink oor hulle verhoudings, hulle verwagtinge van hulleself, hulle lewensmaats en van die lewe self. Mense begin skale pak van wat hulle het, wat hulle wou gehad het en wat hulle nog graag wil hê. Dit gebeur noodwendig dat mens soms ook jou verwagtinge moet aanpas by jou situasie. Om jouself, jou eie denke te verander is moeiliker as wat mens mag dink. Die voortvarenheid van vroeër, rig nie meer mense se gedrag nie.
In ons eie vriendekring was onlangs ‘n egskeiding wat niemand gelukkiger gelaat het nie (behalwe dalk die onderskeie regspanne), ten spyte van baie wroeging en skale pak. As daar ‘n derde party betrokke was, was dit dalk anders. Mense het dikwels illusies en mens moet seker maak dat jy nie jou lewe vergelyk met die illusie van wat sou kon wees nie. (Jou illusie van skool of Universiteit is nou ook middeljarig, onthou).
Mense bly nooit dieselfde nie, groei en verandering is onvermydelik. Soms gebeur dit dat twee lewensmaats nader aan mekaar groei, dikwels groei hulle egter weg van mekaar af en verhoudings versuur. Baie gelukkig is die paartjies wat parallel in dieselfde rigting groei. Ons weet hoe lyk hulle, die tannie met die blink oë en die oom wat aan haar vat wanneer hy dink niemand kyk nie.
In ‘n aftreedorp kyk ek om my en ek sien hulle. Almal van wie ek hier praat. Die sterftes, die egskeidings in mense se middeljare.
Gelukkig is hierdie net ‘n fase wat sal verbygaan. Ek wag geduldig. Hierdie keer is die vraag net – op wát?
“I am still every age that I have been. Because I was once a child, I am always a child. Because I was once a searching adolescent, given to moods and ecstasies, these are still part of me, and always will be… This does not mean that I ought to be trapped or enclosed in any of these ages…the delayed adolescent, the childish adult, but that they are in me to be drawn on; to forget is a form of suicide… Far too many people misunderstand what *putting away childish things* means, and think that forgetting what it is like to think and feel and touch and smell and taste and see and hear like a three-year-old or a thirteen-year-old or a twenty-three-year-old means being grownup. When I’m with these people I, like the kids, feel that if this is what it means to be a grown-up, then I don’t ever want to be one. Instead of which, if I can retain a child’s awareness and joy, and *be* fifty-one, then I will really learn what it means to be grownup.”
― Madeleine L’Engle